Omgevingshandhaving
Een doeltreffend omgevingsbeleid vraagt een consistente handhaving van de regels en voorschriften die onze leefomgeving vormgeven en beschermen. Voor de dienst Omgeving bij de lokale overheden vormt dit een uitdaging, aangezien omgevingshandhaving vaak extra belasting met zich meebrengt bovenop hun bestaande takenpakket. Haviland biedt ondersteuning aan lokale besturen door zowel expertise en kennis te verlenen aan hun eigen gemeentelijke diensten als door intergemeentelijke handhavers ter beschikking te stellen.
Samensmelting handhavingsdiensten
Bij een recente interne hervorming bij Haviland werden de diensten Milieuhandhaving en Handhaving ruimtelijke ordening samengebracht onder de noemer Omgevingshandhaving. Deze structuur weerspiegelt beter de werkingsstructuur bij onze lokale besturen, waar de diensten Milieu en Ruimtelijke ordening werden samengebracht onder een dienst Omgeving. De intergemeentelijke handhavers werken ook nauw onderling samen. Handhavingsdossiers bevatten vaak zowel stedenbouwkundige als milieu-elementen waarbij de gezamenlijke aanpak ervan resulteert in synergie. Bovendien worden regelmatig themadossiers gepubliceerd om specifieke lokale uitdagingen aan te pakken en bewustzijn te creëren.
Dienst omgevingshandhaving covert bijna 90% van ons werkingsgebied
In 2023 werd het aantal vennoten dat gebruikt maakt van de diensten voor omgevingshandhaving verder uitgebreid. Onze milieuhandhavers mochten aan de slag voor de gemeenten Bever en Hoeilaart, en het team RO-handhaving mocht aan de slag voor de gemeenten Kapelle-op-den-Bos en Zemst. In totaal schakelen 24 vennoten de ondersteuning in van de cel RO-handhaving, en 24 vennoten de cel Milieuhandhaving. Dat betekent dat onze dienst omgevingshandhaving bijna 90% van ons werkingsgebied covert door een of andere vorm van handhaving. In 2023 werden bovendien maar liefst 572 nieuwe omgevingshandhavingsdossiers opgestart.
Deze cijfers illustreren de groeiende vraag naar gespecialiseerde ondersteuning op het gebied van omgevingshandhaving. Bovendien toont het aan dat lokale besturen steeds vaker erkennen dat een geïntegreerde aanpak van omgevingsproblemen noodzakelijk is voor een duurzame ontwikkeling van hun gemeenschappen.
Grensoverschrijdende handhaving biedt hierbij een aanzienlijke meerwaarde voor lokale besturen. Door samen te werken met naburige gemeenten wordt er efficiënter opgetreden tegen milieuovertredingen en stedenbouwkundige inbreuken die zich niet aan gemeentegrenzen houden. Dit versterkt niet alleen de handhavingscapaciteit, maar bevordert ook de coördinatie en uitwisseling van kennis en ervaring tussen verschillende betrokken partijen, zoals de politie en het parket Halle-Vilvoorde. Op deze manier kunnen lokale besturen gezamenlijk verplaatsingsfenomenen tegengaan en zorgen voor een betere algemene bescherming en beheer van hun omgeving.
Milieuhandhaving:
- Totaal aantal vennoten: 24
- Nieuwe vennoten: Bever en Hoeilaart
RO-handhaving:
- Totaal aantal vennoten: 24
- Nieuwe vennoten: Kapelle-op-den-Bos en Zemst
Milieuhandhaving
In 2023 werd het aantal vennoten dat gebruikt maakt van de diensten voor omgevingshandhaving verder uitgebreid. Onze milieuhandhavers mochten aan de slag voor de gemeenten Bever en Hoeilaart, en het team RO-handhaving mocht aan de slag voor de gemeenten Kapelle-op-den-Bos en Zemst. In totaal schakelen 24 vennoten de ondersteuning in van de cel RO-handhaving, en 24 vennoten de cel Milieuhandhaving. Dat betekent dat onze dienst omgevingshandhaving bijna 90% van ons werkingsgebied covert door een of andere vorm van handhaving. In 2023 werden bovendien maar liefst 572 nieuwe omgevingshandhavingsdossiers opgestart.
Deze cijfers illustreren de groeiende vraag naar gespecialiseerde ondersteuning op het gebied van omgevingshandhaving. Bovendien toont het aan dat lokale besturen steeds vaker erkennen dat een geïntegreerde aanpak van omgevingsproblemen noodzakelijk is voor een duurzame ontwikkeling van hun gemeenschappen.
Grensoverschrijdende handhaving biedt hierbij een aanzienlijke meerwaarde voor lokale besturen. Door samen te werken met naburige gemeenten wordt er efficiënter opgetreden tegen milieuovertredingen en stedenbouwkundige inbreuken die zich niet aan gemeentegrenzen houden. Dit versterkt niet alleen de handhavingscapaciteit, maar bevordert ook de coördinatie en uitwisseling van kennis en ervaring tussen verschillende betrokken partijen, zoals de politie en het parket Halle-Vilvoorde. Op deze manier kunnen lokale besturen gezamenlijk verplaatsingsfenomenen tegengaan en zorgen voor een betere algemene bescherming en beheer van hun omgeving.
R.O.-handhaving
Het consequent opvolgen en zo nodig afdwingen van voorwaarden, voorschriften en verordeningen op vlak van ruimtelijke ordening is essentieel om onze leefomgeving (de gewenste) vorm te geven en toekomstgericht te versterken. Omgevingsambtenaren of ander gemeentepersoneel krijgen dit vaak bovenop hun bestaande takenpakket, waardoor het niet altijd evident is om een optimale dienstverlening te bieden.
Haviland kan de lokale besturen hierin ondersteunen door enerzijds de eigen gemeentelijke diensten bij te staan, en anderzijds te ontzorgen door een intergemeentelijke verbalisanten/of stedenbouwkundig inspecteur ter beschikking te stellen.
Omdat het handhavingsteam niet enkel een ondersteunende maar ook een adviserende rol wil opnemen ten opzichte van de lokale besturen publiceren ze regelmatig themadossiers om specifieke lokale uitdagingen aan te pakken en bewustzijn te creëren. In 2023 werkten zij enkele themadossiers uit, zoals over handhaving in het kader van omgevingsvergunningen.
Thema in de kijker: Handhaving van omgevingsvergunningen
Bij het verlenen van een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen worden er vrijwel altijd voorwaarden opgenomen. Deze voorwaarden bepalen vaak in sterke mate de vergunbaarheid van een dossier. Het kan hier gaan om voorwaarden die van groot belang zijn voor het behoud van een goede ruimtelijke ordening, maar deze voorwaarden kunnen ook voortvloeien uit adviezen van verschillende instanties zoals de Provinciale dienst Waterlopen, het Agentschap Natuur en Bos of het Departement voor Landbouw en Visserij.
De controle op het naleven van deze voorwaarden en het correct uitvoeren van de plannen is van even groot belang. Indien er niet gecontroleerd wordt op het naleven van de vergunningen en vergunningsvoorwaarden verliest de vergunning haar waarde. Dit zorgt bovendien voor oneerlijke voordelen voor de overtreders en ongenoegen bij burgers die hun vergunning wel naleven.
Uitdagingen
Een van de voornaamste uitdagingen waarvoor we staan is het realiseren van een geïntegreerde aanpak binnen ons eigen domein van omgevingshandhaving. Dit houdt in dat we proactief moeten handelen om milieu- en stedenbouwkundige misdrijven te voorkomen en meer proactief moeten toezien op de naleving van verleende omgevingsvergunningen.
Bovendien streven we ernaar om lokale besturen te ondersteunen bij een multidisciplinaire aanpak van ondermijnende criminaliteit. In dergelijke dossiers zien we vaak een nauwe verwevenheid van problematieken op vlak van het lokale politiereglement, milieu, ruimtelijke ordening, financieel-economische criminaliteit, illegale huisvesting, illegale tewerkstelling, sociale uitbuiting, en meer. Binnen dat kader wordt er intensief samengewerkt met de politiediensten en het parket.
Wat met openbaarheid van bestuur in handhavingszaken?
Over het algemeen vallen documenten die een overheid opstelt onder het principe van 'openbaarheid van bestuur', dat de transparantie en verantwoording waarborgt in overheidszaken. Het principe van openbaarheid van bestuur houdt in dat overheidsinstanties verplicht zijn om aan iedereen die erom verzoekt de gewenste bestuursdocumenten openbaar te maken door er inzage in te verlenen of er een afschrift van te overhandigen, of er uitleg over te verschaffen (artikel II.31 Bestuursdecreet van 7 december 2018).
Op deze algemene regel zijn wat omgevingshandhaving betreft uitzonderingen opgenomen en zal in de praktijk de aanvraag tot openbaarmaking van documenten afgewezen dienen te worden zolang de mogelijkheid om een strafsanctie of een administratieve sanctie op te leggen blijft bestaan.